مرتضی خان نی داود

آتشی در سینه دارم – قمرالملوک وزیری

امان از این دل که داد

نرگس مست

تصنیف مرغ سحر – قمر

تار مرتضی خان نی داود و آواز شهلا سرشار

مرتضی نی‌داوود (1279 خورشیدی در تهران متولد شد-2 مرداد سال 1369) چشم از جهان فروبست.

در کودکی استعداد موسیقی وی آشکار شد و پدرش «بالا خان» که خود اهل موسیقی بوده و با تار و تنبک آشنایی داشت، او را به کلاس درس آقا حسینقلی استاد تار برد.

مرتضی خان دو سال نزد آقا حسینقلی و سه سال نزد شاگر برجسته او درویش خان ردیف موسیقی و تار نوازی را آموخت و موفق به دریافت نشان «تبرزین طلایی»، که به شاگردان ممتاز داده می‌شد، گردید. در اوایل بیست سالگی اقدام به تأسیس کلاسی برای تدریس تار و ردیف موسیقی ایرانی نمود که بعدها پس از مرگ نابهنگام استاد درویش خان ادامه آموزش شاگردان استادش را نیز برعهده گرفت.آشنایی او با قمرالملوک وزیری در یک محفل خصوصی منجر به کشف یکی از بزرگ‌ترین استعدادهای آواز ایرانی می‌شود که در ادامه به همکاری آن دو انجامیده و قمر با آموختن از او بسیاری از ترانه‌های مشهور خود را اجرا کرد. . بیشتر تصنیف‌ها و آوازهای قمر از سال1303به بعد با تار مرتضی خان نی‌داوود همراه بوده است.نی داوود پس از تأسیس رادیو مانند هنرمندان دیگری چون رضا محجوبی، علی اکبر شهنازی، حبیب سماعی، ابوالحسن صبا و موسی معروفی، به همکاری با رادیو پرداخت. او برای خوانندگان معروفی چون قمرالملوک وزیری، ملوک ضرابی، روح انگیز، ادیب خوانساری، جواد بدیع زاده و غلامحسین بنان تصنیف ساخته یا با آوازشان تار نواخته است.وی در سال 1348 اقدام به اجرا و ضبط در حدود 300گوشه از ردیف موسیقی ایرانی نمود که به دلایلی نامعلوم هنوز منتشر نشده‌اند.

وی در سال‌های پس از انقلاب نیز به فعالیت‌های موسیقی خود به صورت محدود ادامه داده و در همین سال‌ها پیش درآمد اصفهان را به شیوه‌ای نو برای ارکستر بزرگ تنظیم نمود که موسیقی اصلی

سریال هزار دستان به حساب می‌آید.مرتضی نی داوود، سال‌ها در خیابان فردوسی تهران مغازه الکتریکی داشت و در سال 1359 به دنبال پاره‌ای از محدودیت‌های ایجاد شده، ترجیح داد به ایالات متحده امریکا مهاجرت کند.وی در ۲ مرداد سال ۱۳۶۹در سن نود سالگی درگذشت. در همین سال آقای محمدرضا شجریان تصنیف مرغ سحر را در کنسرت سروچمان اجرا کردند.

آثار

· تصنیف مرغ سحر

· تصنیف شاه من، ماه من

· تصنیف مرغ حق

· تصنیف آتش دل

· پیش درآمد اصفهان

· اجرای مفصل گوشه‌ها که توسط مؤسسهٔ ماهور منتشر شده است.

نوشته دکتر محمود خوشنام در وب‌گاه بی.بی.سی